สร้างการเรียนรู้ด้วยของเล่นที่เหมาะสมวัย
เรา รู้จักไอคิว ความฉลาดทางสมอง และอีคิว ความฉลาดทางอารมณ์กันมาแล้วว่า เป็นศาสตร์และสูตรที่จะช่วยให้เด็กพัฒนาอย่างมีคุณภาพ วันนี้เรามารู้จัก PQ (Play Quotient) เพื่อให้พ่อแม่ได้ส่งเสริมพัฒนาการของลูกน้อยให้เรียนรู้อย่างร่าเริง ผ่านของเล่นอย่างเหมาะสมบ้าง
นายแพทย์จอม ชุมช่วย จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น โรงพยาบาลมนารมย์ เผยว่า PQ หมายถึง ความฉลาดในการเล่น เด็กที่มี PQ ดี จะสามารถประยุกต์ใช้กับประสบการณ์ส่วนตัว ความรู้ และจินตนาการผสมผสานกับการเล่นได้เป็นอย่างดี ดังนั้นการให้เด็กได้มีโอกาสเล่นของเล่นจึงมีความสำคัญ
"ในขวบปีแรก เด็กอาจจะสนใจเล่นตามลำพัง แต่ยังสนใจเล่นกับพ่อแม่ด้วย พออายุ 2 ขวบ ก็จะสนใจสิ่งรอบข้างมากขึ้น เล่นกับเด็กอื่นๆ ได้ และเมื่อเริ่มเข้าขวบปีที่ 3 เด็กก็จะเริ่มเล่นกับเพื่อนๆ มากขึ้น มีการแบ่งปันกันบ้าง พออายุ 4 - 5 ขวบ เด็กจะเล่นเป็นกลุ่มรวมกันทำกิจกรรมต่างๆ หรือเล่นบทบาทสมมุติกับเพื่อนๆ จนถึงวัยประถม การเล่นก็จะเริ่มมีกฎกติกามากขึ้น"
เมื่อการเล่นเป็นกิจกรรมหลักของลูกน้อยตั้งแต่แรกเกิด พ่อและแม่จึงควรเปิดโอกาสให้ลูกได้เล่นอย่างอิสระและเต็มที่ และไม่ควรลืมที่จะเล่นกับลูกด้วย
ดร. จิตรา ดุษฎีเมธา ประธานโครงการศูนย์ให้คำปรึกษาและพัฒนาศักยภาพมนุษย์ และอาจารย์ประจำสังกัดบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒน์ กล่าวถึงความจำเป็นของการเล่นว่า ปัจจุบันการ เล่นของเด็กมีความสำคัญมาก เพราะเด็กจะได้รับประสบการณ์โดยตรงจากการลงมือทำ จึงเกิดการคิดวิเคราะห์ ก่อให้เกิดจินตนาการ ซึ่งพอทำได้สำเร็จก็จะเกิดความภูมิใจ และเกิดความทรงจำที่ประทับอยู่ในจิต จนเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มองโลกในแง่ดีและมีทัศนะคติที่ดีในอนาคต
ในขณะที่เด็กบางคนที่ไม่ได้เล่นของเล่น หรือไม่ได้รับการกระตุ้นด้านการเล่น สมองในส่วนนี้ก็จะไม่ได้รับกระตุ้น พัฒนาการส่วนนี้ก็จะถดถอย ความอยากรู้อยากเห็นก็น้อยลง จึงต้องให้พ่อแม่มาคอยกระตุ้น หรือเรียกว่าต้องให้พ่อแม่คอยจ้ำจี้จำไชถึงจะลงมือทำ
ของเล่นแต่ละชิ้นที่พ่อแม่ตัดสินใจซื้อให้ลูกเล่น ก็ควรเป็นของเล่นที่ส่งเสริมพัฒนาการของเด็กๆ ในแต่ละวัย เช่น วัยแรกเกิดยังมองเห็นเลือนลาง ของเล่นที่ดีที่สุดสำหรับลูกวัยนี้ คือ ใบหน้าของคุณแม่และการพูดคุยกับลูก
ของเล่นสำหรับลูกวัยแรกเกิดจนถึง 1 ขวบ ควรเป็นของเล่นที่มีเสียงและสีสันอย่างโมบายตุ๊กตา หรือตุ๊กตานุ่มๆ หรือพลาสติกที่มีพื้นผิวแตกต่าง เพื่อให้ลูกได้บริหารกล้ามเนื้อมัดเล็ก ที่สำคัญควรเป็นของเล่นที่ปลอดภัย เพราะเด็กวัยนี้จะชอบคว้าสิ่งของเข้าปาก และสนใจค้นหาสิ่งของที่ปิดซ่อน ควรเปิดโอกาสให้เด็กได้ใช้มือและเข่าคลานหาสิ่งของต่างๆ ด้วยตัวเอง
นอกจากนี้ เด็กวัยนี้ยังชอบฟังเสียงคำและจังหวะ หาอุปกรณ์ดนตรีให้เด็กได้เคาะ ได้ตี ได้เป่า ก็ช่วยเสริมพัฒนาการด้านอารมณ์และความสามารถด้านดนตรีมากขึ้น
วัย 1 - 2 ขวบ ลูกน้อยสามารถเดินได้เอง แต่ยังไม่มั่นคงนัก ของเล่นจึงควรเป็นประเภทลากจูงได้ เช่น รถไฟ หรือรถลากต่อกันเป็นขบวน เปิดโอกาสให้ลูกได้พัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็ก และพัฒนาความรู้สึกการสัมผัสด้วยการให้เล่นน้ำ เล่นทราย ของเล่นที่ควรหลีกเลี่ยงสำหรับเด็กวัยนี้ คือ ของเล่นที่มีขนาดเล็ก แหลมคม และมีรูเล็กหรือใหญ่กว่านิ้วมือทุกนิ้ว
วัย 3 ขวบขึ้นไป ควรเป็นของเล่นที่แยบยลขึ้น เน้นจินตนาการเป็นเป็นนามธรรมมากยิ่งขึ้น เช่น อุปกรณ์ทำอาหาร แต่งตัวตุ๊กตา ต่อจิ๊กซอว์ เลโก้ เพื่อฝึกประสาทสัมผัส นอกจากนั้นก็ควรเพิ่มของเล่นที่ฝึกกล้ามเนื้อมัดใหญ่อย่าง จักรยาน เตะขว้างลูกบอล
ความรู้ด้านการเล่นของเด็กๆ มีสาระน่ารู้มากมาย หากคุณพ่อคุณแม่ท่านใดปรารถนาให้ลูกมีอัจฉริยภาพหลายๆ ด้าน ผ่านการเล่น
